De orthotypografie is een verzameling van netheids- en schrijfregels die worden toegepast om aan de typografische normen van een taal te voldoen. Wanneer je bijvoorbeeld een komma op de juiste manier wilt gebruiken, moet je deze direct na de voorgaande letter zetten en een spatie plaatsen tussen de komma en het volgende woord. Iedere taal heeft zijn eigen typografische normen, wat de kennis van de orthotypografie en het belang ervan voor vertaling nog belangrijker maakt.
Deze regels worden gebruikt om de verschillende lettertypen (kleinkapitaal, cursief, romein, vetdruk en verschillende combinaties ervan) en de representatie van de tekstelementen (paragrafen, voetnoten, getallen, afkortingen, citaties, enz.) op de juiste manier toe te passen. Het probleem is echter dat iedere taal zijn eigen criteria heeft.
Het gebruik van de typografie in iedere taal
Iedere taal behandelt de schrijfwijze van de verschillende elementen op een andere manier. Om je te helpen om dit te begrijpen, geven we je de schrijfwijze van inwonersnamen als voorbeeld. In het Engels worden deze bijvoorbeeld met een hoofdletter geschreven: when I was a German. Maar in het Spaans zou dit zijn: cuando yo era alemán, met de inwonersnaam in kleine letters en de volledige tekst in cursief, omdat het om de titel van een roman gaat. In het Frans wordt voor inwonersnamen ook een hoofdletter gebruikt (je préfère les Nord-Américains aux Belges), maar in het Spaans schrijft men dit zonder koppelteken en in kleine letters («prefiero los norteamericanos a los belgas»).
Het RAE, het Spaanse nationale taalinstituut, bevestigt in het laatste overzicht van de officiële Spaanse spelling (2010) dat bij het vertalen van een buitenlandse filmtitel naar het Spaans het mogelijk is om de regels van het Spaans te gebruiken, maar dat ook de regels van de brontaal behouden kunnen worden, als deze bekend zijn. Maar voor het vertalen van een volledige tekst is het noodzakelijk om zowel de regels van de brontaal als die van de doeltaal te beheersen, omdat het gebruik van de typografie in iedere taal anders kan zijn.
In alle talen zijn er afzonderlijke gevallen, waarvoor de algemene normen kunnen worden aangepast. In titels van Franse films, bijvoorbeeld, kunnen meerdere woorden met hoofdletters beginnen. Dit is ervan afhankelijk of ze een werkwoord bevatten of niet, of ze met een bepaald of een onbepaald lidwoord beginnen en zelfs of er een bijvoeglijk naamwoord voorafgaand aan een lidwoord aan het begin staat.
Ook moet je voorzichtig zijn met het gebruik van cursieven, omdat ook deze niet altijd op dezelfde manier worden gebruikt in verschillende talen. Hetzelfde geldt voor de vertaling van dialogen, die komen ook niet altijd overeen met manier waarop dit in Spanje wordt gedaan. In het Portugees en het Frans, bijvoorbeeld, worden koppeltekens met een spatie gescheiden van het voorgaande woord, terwijl deze in het Spaans direct achter het woord worden geplaatst.
Een bijzonder voorbeeld van verschillende orthotypografieën zijn de openingskomma‘s in het Duits. Deze worden niet bovenin de regel geplaatst, maar onderin („…”), en ook gebruiken ze guillemets andersom dan in het Spaans (»…«). In het Engels worden guillemets niet gebruikt, maar in het Spaans zijn aanhalingstekens volgens Engelse normen wel gebruikelijk.
Het belang van kennis van de gebruiksregels van de typografie
Zoals je ziet, is het belangrijk om aandacht te besteden aan de orthotypografie en het belang ervan voor vertaling, omdat in een andere taal de gebruiksregels van de typografie meeveranderen. Als je een vertaling nodig hebt, moet je dus echt navragen of de vertaler hiervan op de hoogte is.
This post is also available in: Español (Spaans) English (Engels) Français (Frans)
