Stel je voor dat een automerk een nieuw model uitbrengt en het instructieboekje vertaalt moet hebben. De kans is aanwezig dat het grootste deel van dat boekje identiek is aan dat van het vorige model. Dat zou dus een dubbele vertaling beteken.
Vertaalgeheugens, oftewel TM‘s (Translation Memories) bieden een oplossing voor dit probleem. Maar, wat zijn daar dan precies de voordelen van?
[btx_image image_id=”1071″ link=”/” position=”center” size=”full”][/btx_image]
1. Bepaalde vertaalsegmenten uit eerdere opdrachten kunnen als het ware hergebruikt worden.
Een vertaalgeheugen bestaat uit taalkundige data, waaronder bronteksten en hun vertalingen. Om dit bestand te vullen worden teksten opgedeeld in segmenten. Normaal gesproken is een segment een zin of een uitdrukking die samen met de vertaling opgeslagen wordt, dat wordt dan ook wel vertaaleenheid genoemd.
Als een vertaler start aan een nieuwe vertaling van van een al bekende soort kan hij het eerder aangemaakte vertaalgeheugen gebruiken. Hij kan het vertaalgeheugen zelfs laten groeien met de informatie van zijn eigen project.
2. De kwaliteit van de vertaling groeit.
Naast de vertaaleenheden kan in het vertaalgeheugen ook andere informatie opgeslagen worden. Hierbij valt te denken aan de naam van de vertaler, de datum waarop de vertaling gemaakt is, de talencombinatie, enz. Al deze informatie draagt bij aan eenduidig terminologiegebruik: als in een eerdere vertaling een specifieke term op een bepaalde manier vertaald is zal het vertaalgeheugen steeds een seintje geven wanneer die term weer terugkomt. Dat komt de kwaliteit van toekomstige vertalingen dus ten goede.
Ook biedt het nieuwe of startende vertalers een kwalitatief hoogwaardige database die ten goede komt aan de kwaliteit van hun werk alsmede aan hun productiviteit.
3. Kostenbesparing
Taal is natuurlijk dynamisch, het verandert door de tijd heen. Echter, het overgrote deel van de teksten -bovenal de juridische, wetenschappelijke en technische teksten- kennen een overwegend statisch terminologiegebruik.
Een vertaalgeheugen is belangrijk bij vertalingen van dit type documenten alsmede bij de vertaling van teksten met een grote omvang, zoals de handleiding van een vrieskist.
Bij het gebruik van een vertaalgeheugen, wordt gerekend met overeenkomsten van een bepaald percentages (matches). Alle stukken tekst die voor 75% – 100% overeenkomen met eerder vertaalde stukken tekst worden getoond aan de vertaler. De overeenkomsten kunnen bestaan uit gehele stukken tekst of delen daarvan. Als een vertaalgeheugen goed gebruikt wordt kan het een tijdsbesparing opleveren, eerder ingevoerde termen hoeven namelijk niet opnieuw vertaald te worden. De tijdsbesparing zorgt op zijn beurt weer voor een goedkopere vertaling.
Op het internet kunnen online vertaalgeheugens gevonden worden, soms zijn deze zelfs gratis. Vertaalgeheugens kunnen geopend en gebruikt worden in vertaalsoftware. In de vertaalwereld zijn SDL Trados en MemoQ daarvan de bekendste en de meestgebruikte. Beiden kunnen kosteloos uitgeprobeerd worden alvorens er een betaald abonnement afgesloten dient te worden. Deze softwarepakketten zijn kleine investeringen voor de vertaler, en ze kunnen hem enorm veel opleveren.
Naarmate er meer gebruik gemaakt wordt van het vertaalgeheugen stijgt de kwaliteit en dalen de kosten. Ook kan het vertaalgeheugen gedeeld worden met collega-vertalers, zo kan er gedurende een langere periode gebruik van gemaakt worden.
