Vandaag interviewen we een aantal toekomstige collega-vertalers. Deze vierdejaars studenten van tolk-en vertaalopleidingen uit verschillende delen van Spanje hebben zich bereid getoond om onze vragen te beantwoorden. We zijn niet alleen met ze in gesprek gegaan over hun ervaringen, maar ook over hun toekomstverwachtingen. Omdat blarlo ook technologie ontwikkelt voor de vertaalwereld zijn we ook met hen in gesprek gegaan over de toekomst van deze technologie… en over de toekomst van vertaalmachines. Laten we eens kijken wat ze er van vonden (er hebben veel mensen geschreven, daarom hebben we een selectie moeten maken). We spreken met Nerea Aroca -student aan de Universidad de Murcia-, Antonio Sirera –student aan de Universidad de Alicante-, Jesús Buendía -student aan de Universidad de Murcía- en Denis Torres -student aan de Universidad Autònoma de Barcelona-.
We zullen starten met hun ervaringen met betrekking tot de universiteit. Zijn de verwachtingen die je van te voren had uitgekomen?NA: Deels wel en deels niet. Er zijn veel docenten die erg goed zijn in hun vak en die enorm hun best hebben gedaan om mij zowel taalkennis als vakkennis bij te brengen. Echter, er waren er ook een aantal die een compleet gebrek aan interesse hebben getoond in de leerlingen, hun lessen waren een weinig inspirerende en puur bureaucratische beleving. Wat betreft de vakken, we komen pas net om de hoek kijken in de wereld van het tolken en vertalen we zijn erg laat begonnen met het maken van vertalingen naar een derde taal -pas in het laatste jaar- . AS: Ik zou liegen als ik zou zeggen dat mijn tijd op de universiteit al mijn verwachtingen overtroffen heeft. Persoonlijk vind ik dat de opleiding niet voldoende gemoderniseerd is en dat deze zichzelf te veel toespitst op theoretische concepten, om deze reden vind ik dat we onvoldoende voorbereid worden op de komen. En ik ben ook van mening dat in sommige gevallen veel meer geleerd wordt van gesprekken met professionals of van de ENETI (landelijke Spaanse bijeenkomst voor studenten van tolk- en vertaalopleidingen) dan in veel van de lessen. Als laatste zou ik ook nog graag willen zeggen dat in het geval van mijn universiteit we alleen papieren woordenboeken mogen gebruiken bij de examens, daarom ben ik van mening dat de manier waarop competenties geëvalueerd worden niet representatief is aan de werkelijkheid waarin realiteit vertalers vandaag de dag leven. JB: Eerlijk gezegd niet. Ik had er meer van verwacht. Aan de ene kant, als ik terugkijk en reflecteer op de kennis die ik voorheen had, en deze vergelijk met wat ik nu weet, ben ik van mening dat ik veel geleerd heb, maar bij de start van de opleiding ging ik er vanuit dat mijn taalkennis na het afstuderen erg hoog zou zijn. Op de universiteit bracht de ervaring die we opdeden ons meer bij dan de dat wat ze ons in de lessen leerden; de lezen waren daarmee dus eigenlijk een soort leidraad of stappenplan voor zelfstudie. Zelf waardeer ik het enorm als een docent je motiveert om te studeren. De docent kan mij écht motiveren als ik ervaar dat hij weet waar hij het over heeft. Helaas kom je op de universiteit vandaag de dag veel verschillende docenten tegen, er zijn docenten waar ik veel aan te danken heb, maar ook anderen waar ik minder over te spreken ben. DT: Al toen ik klein was vond ik talen erg interessant, en ik wist al erg snel dat dit was wat ik wilde gaan doen. Door omstandigheden heb ik er lang over gedaan om ook echt te beginnen, maar toen het zover was wist ik direct dat ik mijzelf niet vergist had. Het heeft al mijn verwachtingen overtroffen, ik heb niet alleen veel geleerd maar ik heb er ook enorm van genoten. Mijn tijd op de universiteit was zowel verrijkend als erg leuk. Heeft de universiteit je ondersteund op het gebied van beroepsoriëntatie?NA: Ja, maar er werd altijd veel nadruk gelegd op de talencombinatie Spaans – Engels. AS: Ik kan niet per se zeggen dat de universiteit mij geholpen op het gebied van beroepsoriëntatie. Echter, sommige van de docenten waarvan ik de eer heb gehad hun lessen te mogen volgen hebben zeker hun best gedaan om ons te informeren over de verschillende beroepsmogelijkheden die een diploma van een tok- en vertaalopleiding met zich meebrengen. Ook hebben ze ons veel verteld over de verschillende masters die we naar keuze kunnen volgen. En, deelnemen aan professionele gesprekken en aan studentenbijeenkomsten zoals de ENETI hebben mij ook enorm geholpen om er achter te komen welke aspecten van het vertalen en tolken ik het interessantst vond. JB: Ik kan niet zeggen dat dat waar is; ja, ze organiseerden inderdaad gesprekken over de verschillende beroepsmogelijkheden, maar ik denk niet dat dat voldoende was. Zoals een vriend van mij die de tolk- en vertaalopleiding aan de universiteit van Las Palmas volgt zei, het laatste leerjaar is echt een race tegen de klok. Dat is het jaar waarin ik, zonder twijfel, het hardst heb moeten werken en het meeste stress heb ervaren; dit heeft in grote mate invloed gehad op mijn professionele toekomst: het feit dat we weinig tijd hadden maakte het erg moeilijk om een weloverwogen keuze te maken. Hier hangt veel vanaf, de keuze bepaalt immers onze toekomst als professional. En, wat ook nog meespeelt is dat we angst hebben: ikzelf vind de gedachte dat ik misschien de verkeerde keuze maak of dat mijn keuze ertoe leidt dat ik geen baan vind tenminste erg spannend. DT: Op mijn universiteit hebben ze ons bij verschillende vakken verteld over de arbeidsmarkt, de verschillende opties, etc. En, er zijn ook lezingen gegeven over dit onderwerp. Er was voldoende informatie. Maar, ik denk dat hoeveel theoretische kennis je ook opdoet, het altijd spannend is om pas achteraf te ervaren wat de gevolgen zijn van je keuze. Voel je je voldoende bekwaam om de arbeidsmarkt te betreden? NA: In de vertaalwereld voel ik mijzelf niet bekwaam; in de wereld van het onderwijs wel. AS: Ik durf niet te zeggen dat ik nu 100% klaar ben om de arbeidsmarkt te betreden, maar ik vraag mijzelf af of dat überhaupt wel mogelijk is. Om kwalitatief werk af te leveren waar ik trots op kan zijn, moet ik natuurlijk altijd blijven leren, en mijzelf specialiseren in een bepaalde richting. Echter, ik denk dat deze denkwijze ons niet moet laten twijfelen aan beginnende professionals als het aankomst op het aanbesteden van (vertaal)opdrachten, de beste manier om te leren vertalen is door het te doen, en door alles wat we geleerd hebben in de praktijk te brengen. JB: Toen ik met één van mijn vriendinnen sprak kwam dit ter sprake. Wij zijn beiden van mening dat we nog niet bekwaam genoeg zijn om te starten in dit veld. Tijdens elke opdracht die we tijdens de lessen uitvoerden bleven we met vragen zitten die we zelf niet op konden lossen: daarom zijn we van mening dat we er nog niet klaar voor zijn. Ik herinner me een opdracht, waarvan we later hoorden dat het een tekst uit Bridget Jones’s Diary betrof. Toen we de vertaling van het boek naar het Spaans zagen… kwamen we erachter dat weeigenlijk helemaal niet zulke slechte vertalers waren. DT: Ik zou graag een master willen volgen in audiovisueel vertalen, maar misschien neem ik eerst een tussenjaar. Op het moment wil ik graag starten met het zoeken naar een baan als vertaler om zo ervaring op te doen en om geld bij elkaar te sparen voor de master. Waar zie je jezelf over drie jaar staan (vanuit professioneel oogpunt)?NA: Ik zie mijzelf werken bij een instituut of op een andere plaats waar ik met mensen kan werken. AS: Ik heb veel hoop wat betreft de toekomst en ik denk echt dat ik over een jaar of drie mijn dromen aan het waarmaken ben en gestart ben met een baan als professioneel vertaler, in Spanje of in het buitenland. Ik heb nog geen duidelijk beeld van wat ik zou willen doen, maar ik hoop dat ik daar de komende jaren achter zal komen. En, ik denk ook dat om de zaken te laten lopen zoals we willen, het belangrijk is om voldoende inzet te tonen en hard te werken. Als we dat doen is niets onmogelijk, we moeten ons niet laten ontmoedigen. JB: Ik heb het nog tegen niemand verteld maar ik zou graag willen schrijven; al moet ik daar nog veel voor lezen, ik ben helaas nooit een grote liefhebber van boeken geweest, hoofdzakelijk omdat ik als kind niet gestimuleerd werd om te lezen. Aan de andere kant heb ik ook gezegd dat ik graag een master in audiovisueel vertalen zou willen volgen, ik heb nog geen flauw idee waar dat me zal gaan brengen. Dat vind ik erg spannend. Het enige dat ik wel weet is dat ik altijd zal willen blijven leren. DT: Ik denk dat met doorzettingsvermogen en inzet alles mogelijk is, dus over drie jaar zie ik mijzelf als zelfstandigaudiovisueelvertaler werken, dat combineer ik dan met andere soorten vertalingen. Tegen die tijd hoop en verwacht ik een goede klantportefeuille te hebben en financieel stabiel te zijn. Hoe kijken jullie naar de invloed van technologie op de sector?
NA: Als we er goed mee omgaan, heel positief. De kunst is leren om te gaan met de tools die aangeboden worden. En wat betreft machinevertalingen, degenen die kwalitatief hoogwaardige teksten willen zullen daar toch geen gebruik van gaan maken. Mochten ze beter worden, dan denk ik dat in een aantal vertaalrichtingen de opdrachten voor menselijke vertalers terug zouden kunnen lopen, denk dan bijvoorbeeld aan teksten waarbij geen gebruik gemaakt wordt van pragmatiek, zoals de technische teksten. Ook deze zullen echter nog steeds gereviseerd moeten worden door menselijke vertalers. Aan de andere kant zijn CAT-tools erg waardevol voor vertalers, en dat zal niet veranderen. Deze zullen, kijkend naar de technologische ontwikkeling, steeds beter worden. Dus, in de toekomst kunnen ze het werk van de professionele vertaler doen veranderen, en al zal dat misschien niet altijd positief zijn, menselijke vertalers zullen altijd nodig blijven;. AS: Persoonlijk denk ik dat machinevertalingen niet zo’n negatief effect zullen hebben als sommige vertalers denken, machinevertalingen voldoen namelijk lange na niet aan de eisen die klanten stellen. In andere woorden, ik denk dat vertaalmachines en professionele vertalers andere klanten hebben, daarom kan de één de ander niet vervangen. Vertaalmachines zijn niet meer dan eenvoudige databases, daarom zullen deze niet kunnen leren om rekening te houden met context, dubbelzinnigheid, woordspelingen of ironie, om maar een paar voorbeelden te noemen. Al deze elementen zijn ongrijpbaar voor vertaalmachines, en daarom laat de kwaliteit van hun vertalingen regelmatig echt te wensen over. En ik denk ook dat de beter wordende vertaalmachines helpend kunnen zijn voor vertalers, we kunnen deze tools immers gebruiken voor het sneller vertalen van bepaalde soorten teksten. Zo kunnen we meer werk verzetten in minder tijd, en daarmee zouden we meer kunnen verdienen. Ondanks dit alles zou het wél een negatieve invloed kunnen hebben op ons beroep als klanten zouden besluiten om ons in plaats van originele teksten te sturen, teksten te sturen die al voorvertaald zijn door vertaalmachines (post-editing machine translation) Zonder twijfel zou dit ons meer tijd kosten en het zou complexer zijn dan het vertalen van originele teksten. Om dit soort opdrachten de moeite waard te laten zijn zouden we hogere tarieven moeten gaan hanteren.. JB: Ik denk dat technologie het beste hulpmiddel is voor een vertaler, het is vergelijkbaar met het mes voor een slager of de verstelbare moersleutel voor een monteur; deze ontwikkeling is een zegen voor het werk van de vertaler. DT: Ik zie niet in hoe deze ontwikkeling ons negatief kan beïnvloeden. Het klopt dat technologie zichzelf erg snel ontwikkeld en dat tools steeds beter worden, maar ik ben van mening dat een machine het menselijk brein nooit zal kunnen vervangen. Ik denk dat geen enkele app of tool ooit in staat zal zijn om de context van een bepaalde zin te achterhalen. Vertalers zullen dus altijd nodig zijn. Waarschijnlijk zullen er steeds meer bedrijven zijn die voor vertalingen gebruik gaan maken van deze technologie, maar vroeg of laat zal de tool een fout maken, het bedrijf zal dan erg goed na gaan denken of de voordelen van machinevertalingen opwegen tegen de nadelen. Aan de andere kant denk ik dat we ons voordeel kunnen halen uit deze tools, ze kunnen het vertalen van bepaalde soorten teksten een stuk eenvoudiger maken. Dank jullie wel voor jullie deelname! We wensen jullie veel geluk in deze nieuwe fase. 🙂
